Lekmannsrørsla og bedehuset har ei 200-årig historie her i landet. Det kristne forsamlings- og misjonsarbeidet som dette representerer, har alltid lagt vekt på Andens gjerning og nådegåvene. Andens gjerning har ein primært forstått som herleggjering av Jesus og hans frelsesverk ved Ordet, som Bibelen kallar Andens sverd.
Til grunn for arbeidet med tanke på arbeidsfordeling og åndsutrustning har ein lagt nådegåvene. Lekmannsarbeidet har arbeidd ut frå nådegåveprinsippet og slik vore nådegåvebasert, framfor embetsorientert. Ein har tenkt alle oppgåver og tenester knytt bedehuset ut frå nådegåvene, særleg nådegåvene til å forkynna, vitna og leia.
Slik sett har lekmannsarbeidet og bedehuset alltid vore karismatisk, altså i tydinga vekt på Anden og nådegåvene. Den åndsretninga som kom på 1960-talet og utover, som vi kallar den karismatiske rørsla eller vekkinga, var annleis teologiske orientert enn arbeidet på bedehuset. Lekmannsrørsla har vore lågkyrkjeleg og luthersk basert, medan karismatikken har vore reformert og pentakostalt orientert. Til ei viss grad har dette kunna gå saman, men i stor grad har det læremessig, åndeleg og praktisk drege i ulike retningar, og det har ført med seg uro og kløyving. Dessutan har karismatikken kome i ulike bylgjer og variert frå det moderate og allmenkyrkjelege til det ytterleggåande og herlegdomsteologiske. Fleire av dei karismatiske vekkings- og åndsimpulsane som har kome frå USA, har i stor grad vore døgnfluger. Dei fekk store overskrifter i Noreg, men hadde lite varig verknad. Herlegdomsrørsla er omtrent utdøydd, men det er nokre etterverknader.
Det er ei side ved karismatikken som synest å leva nokså sterkt, og som også synest å få noko innpass i lekmannsrørsla, merkeleg nok. Det dreier seg om forståinga av Jesu person og gjerning sett opp mot Den Heilage Ande, og som vert ført vidare over på den kristne si åndsutrustning og teneste. Denne læra bryt radikalt med slik Jesus, Anden og den kristne er forstått frå oldkyrkja av og fram til vår tid i praktisk talt alle kyrkjesamfunn.
Tanken er at Jesus var og er både sann Gud og sant menneske, men at det var ved Andens dåp og fylde han kunne gjera sine mektige gjerningar – og då kan kristne på same vis verta utrusta av Anden og gjera dei same gjerningane, og Anden kan manifestera seg på mange og underlege måtar. Ein viser gjerne til at det var etter at Anden kom over Jesus då Johannes døypte han, at han gjorde sine mektige gjerningar. Dette er ei kortslutning av to grunnar. Det først er at Jesu vart døypt til våre synder, og starta med det sin offentlege gjerning på vegen til Golgata. Det var altså ikkje aktuelt med teikn og under før den tida. Det andre er at Jesus hadde alt han trong i sin eigen person, og at Andens kome over han viste dette. Guds tale og Andens nærvær viste at det var den treeinige Gud som her handla.
Jesus trong ikkje meir åndsutrustning enn den han som sann Gud hadde, og vi kjem slik sett aldri i same posisjonen som Jesus. Vår utrustning ligg primært i syndstilgjevinga, og deretter i Andens kraft og fylde, og med det i nådegåvene. Skrifta lærer oss korleis dette er, og det vil til alle tider vera det same. Skrifta lærer oss også korleis Anden opptrer og kva Anden gjer. Det er primært å herleggjera Jesus slik at vi kjem til frelsande tru på han, og dinest å gje oss Andens gåver og Andens frukt. Lære og praksis som går ut over det Skrifta viser oss om Anden, er svermeri – og det er alltid åndeleg usunt og fører over tid til splitting og tapping av åndskraft.
Skal lekmannsrørsla og bedehuset halda oppe eit sant og sundt åndeleg liv og eit berekraftig og åndsfylt arbeid, må det halda oppe ei rett forståing av Jesu person og gjerning, og ei rett forståinga av Andens person, gjerning og gåver. Det kan vera grunn til å skjerpa profilen på dette området, framfor å sleppa inn på bedehuset nye og forvirrande åndsretningar.
Johannes Kleppa
